The team series – UX Writer

—

MỤC LỤC ĐỌC NHANH

1. UX Writer là ai?
2. Nghề UX Writer tại Việt Nam
3. Công việc của một UX Writer
4. Sự khác nhau giữa UX Writer và Content Writer
5. Giới thiệu sách hay về UX Writer

—

I. UX WRITER LÀ AI?

UX Writer là người thiết kế nội dung tương tác cho sản phẩm công nghệ với mục tiêu đem lại trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng khi sử dụng sản phẩm.

Cùng với UX/UI Designer (hay Product Designer), UX Writer góp phần vào việc đảm bảo người dùng có thể hiểu được cách tương tác với sản phẩm và tính năng để phục vụ một nhu cầu cụ thể nào đó của họ.

Nếu như UX Designer thực hiện điều này bằng các luồng tương tác và bằng giao diện, hình ảnh v.v… thì UX Writer sẽ hỗ trợ người dùng bằng nội dung dạng text được sử dụng trên những giao diện ấy.

Đó có thể là nội dung hiển thị trên từng khu vực của trang web, các câu hướng dẫn để người dùng hiểu cần làm gì trên từng khu vực thông tin, câu thông báo/ chúc mừng khi người dùng vừa hoàn thành một thao tác, hoặc những đoạn báo lỗi để người dùng hiểu chuyện gì đang xảy ra và hướng giải quyết tiếp theo là gì v.v…

II. NGHỀ UX WRITER TẠI VIỆT NAM

Tại các công ty công nghệ lớn trên thế giới như Google, Facebook, Amazon v.v…., UX Writer là một trong những nhân sự thiết yếu trong một team phát triển sản phẩm. Từ vài năm trước, bạn đã có thể tìm thấy rất nhiều tin tuyển dụng cho mảng UX writing ở những công ty nói trên.

Tuy vậy, ở thị trường Việt Nam, công việc UX Writer lại chưa thực sự phổ biến. Có rất ít những công ty công nghệ mà Phương biết có kế hoạch tuyển dụng headcount chính thức (full-time job) cho vị trí này, hoặc nếu có thì cũng chỉ trong vòng vài năm gần đây.

Ở những công ty Phương từng làm qua cũng vậy.

• Tại Sendo, mãi tới năm 2019, team phát triển sản phẩm mới có vị trí UX Writer.
• Với MoMo, năm 2021 cũng là năm đầu tiên công ty chính thức tuyển dụng vị trí này.

Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc thị trường chưa được “educate” về nghề UX Writer cũng như tầm quan trọng của UX Writer trong một Product Development Team.

Từ góc độ là một người làm trong ngành này, Phương nhận định đây sẽ là một nghề rất tiềm năng trong vài năm tới, khi các công ty ngày càng ý thức hơn về việc UX Writer đóng vai trò quan trọng như thế nào trong việc hoàn thiện các giá trị về trải nghiệm mà một sản phẩm có thể mang tới cho người dùng.

III. CÔNG VIỆC CỦA MỘT UX WRITER

Đóng vai trò là người thiết kế nội dung tương tác với người dùng, UX Writer sẽ chịu trách nhiệm về việc giao tiếp với người dùng bằng ngôn ngữ.

Thông thường, dựa trên những yêu cầu và đặc thù sản phẩm mà Product Owner/ Product Manager đã đưa ra (thể hiện thông qua wireframe/ PSD), UX Writer và Product Designer sẽ làm việc song song cùng nhau và từ đó cho ra final layout với đầy đủ thông tin về hình ảnh/ câu từ để chuyển cho developer tiến hành viết code.

Về tổng quan, các công việc thông thường mà UX Writer sẽ làm có thể bao gồm:

• Xây dựng Content System/ Content Guideline (bộ quy chuẩn chung về thiết kế nội dung) cho sản phẩm (tương tự như bên Design thì sẽ có Design System).
• Tham gia các buổi kick-off dự án cùng Product Owner/ Product Manager để hiểu rõ về đối tượng sử dụng sản phẩm, các đặc tính kỹ thuật của sản phẩm, ngữ cảnh sử dụng v.v…
• Dựa trên layout (UI) của sản phẩm để thiết kế các nội dung tương ứng cho từng khu vực. Thông thường, các nội dung này đã được viết sẵn bởi Product Owner/ Product Manager từ trước. UX Writer sẽ review và đề xuất các nội dung sao cho vừa đi đúng theo Content System, vừa đem lại độ hiệu quả cao hơn trong việc giao tiếp với người dùng.
• Tiếp nhận các phản hồi của người dùng (thông qua Product Owner/ Product Manager) để tiếp tục tối ưu hơn nữa cách truyền đạt thông tin tới người dùng trên mỗi khu vực hiển thị.
• Review và đảm bảo nội dung ở tất cả các tính năng/ sản phẩm là đồng nhất. Việc này sẽ cực kỳ hữu ích ở những công ty lớn, khi mà mỗi Product Owner/ Product Manager chịu trách nhiệm về những nhóm tính năng khác nhau, và cách sử dụng câu từ, nói dân dã hơn là ‘giọng văn’ của mỗi Product Owner/ Product Manager mỗi khác.

Nếu là một người dùng tinh ý, bạn sẽ thấy những sản phẩm có sự tham gia xây dựng của UX Writer sẽ có một sự đồng nhất rất rõ ràng về:

• Cách hành văn
• Tone giọng
• Cách đặt tên cho những thành phần tiêu chuẩn chung trong Design System, ví dụ như text dùng cho các CTA với cùng mục đích sử dụng
• Cấu trúc câu cho các thông báo có cùng ngữ cảnh, ví dụ khi báo lỗi, khi thông báo hoàn tất thao tác, khi chúc mừng, khi nhắc nhở v.v…
• và đặc biệt là hiếm khi có sai chính tả, vì UX Writer luôn review nội dung rất kỹ trước khi để cho bản thiết kế đến tay developer, cũng như sẽ review rất kỹ (lần hai) trong giai đoạn UAT trước khi sản phẩm đến tay end-user.

IV. PHÂN BIỆT UX WRITER & CONTENT WRITER

Về mặt công việc, UX Writer hay Content Writer (hoặc Copywriter v.v…) đều làm công việc liên quan đến thiết kế nội dung, tuy nhiên, mục tiêu và yêu cầu đầu ra dành cho công việc của UX Writer là rất khác.

Cụ thể thì, trong khi nội dung mà Content Writer/ Copywriter làm ra có thể sẽ tập trung vào:

• tính sáng tạo/ hấp dẫn: khiến người dùng chú ý
• tính nghệ thuật/ trừu tượng: truyền đạt các thông điệp mang ý nghĩa biểu tượng
• tính kể chuyện: truyền cảm hứng về công ty/ sản phẩm
• tính cảm xúc: tăng sự kết nối với khách hàng

Thì nội dung mà UX Writer làm ra sẽ tập trung vào các giá trị sau:

• ngắn gọn súc tích
• rõ ràng, dễ hiểu
• thân thiện với người dùng
• đồng nhất về trải nghiệm giao tiếp

Ngoài ra, sản phẩm đầu ra của Content Writer/ Copywriter có thể đứng độc lập dưới dạng các bài viết giới thiệu sản phẩm, các câu tagline quảng cáo v.v…, nhưng sản phẩm đầu ra của UX Writer sẽ luôn gắn liền với sản phẩm và là một trong các thành phần cốt lõi tạo nên sản phẩm hoàn chỉnh.

V. SÁCH HAY VỀ UX WRITER

Như mình đã nói ở trên, nghề UX Writer ở thị trường Việt Nam có thể còn khá mới mẻ. Tuy nhiên, với tốc độ phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng của các công ty công nghệ hiện nay, trong vòng vài năm tới, sẽ không có gì ngạc nhiên nếu nghề này trở nên rất hot.

Nếu bạn có hứng thú với nghề UX Writer, bạn có thể tìm hiểu thêm các bài viết chuyên môn hoặc tham gia các khóa học chuyên sâu (đa phần từ nước ngoài) về UX Writing có trên internet.

Ngoài ra, tại Việt Nam cũng đang có hai cuốn sách khá thú vị về công việc này mà bạn có thể tham khảo. Đều được viết bởi những người đồng nghiệp cũ mà Phương từng làm việc cùng tại Sendo, hai cuốn sách dưới đây không chỉ chứa đựng kiến thức nền tảng về UX Writing, mà còn có rất nhiều ví dụ, dẫn chứng thực tế đến từ việc tác giả đã tham gia vào rất nhiều dự án phát triển sản phẩm từ đơn giản tới phức tạp.

Phương tin rằng, không phải những kiến thức lý thuyết chung chung, mà chính những kinh nghiệm thực chiến này mới là thứ sẽ đem lại rất nhiều giá trị cho các bạn thông qua hai cuốn sách.

Chúc các bạn đọc vui. Đừng quên like và share bài viết này nếu thấy nó hữu ích nhé.

—

ĐỌC THÊM CÁC BÀI VIẾT TRONG ‘THE TEAM SERIES’

‘The Team Series’ là chuỗi bài viết về tất cả các vị trí liên quan đến việc xây dựng và phát triển một sản phẩm công nghệ.

• The team series – Product Owner
• The team series – Developer
• The team series – Product Designer
• The team series – Quality Control (QC)
• The team series – Scrum Master
• The team series – Agile Coach
• The team series – UX Researcher

Xem thêm: Khóa học Product Management – Quản lý sản phẩm cho người mới bắt đầu